Erbo-de-sant-Estève
Circaea lutetiana
Onagraceae
Noms en français : Circée de Paris, Herbe aux sorcières.
Descripcioun :L'erbo-de-sant-Estève, raro au nostre, trachis en coulounìo dins li relarg fres e umide proche d'aigo. Pamens, se rescontro coumunamen is uba de Prouvènço. Flouris l'estiéu, pas avans la fin de jun, en pichòti flour blanco en grapo qu'an dos petalo e dos sepalo. Lou fru èi bèn pelous. L'erbo-de-sant-Estève es aparado en Prouvènço.
Usanço :Maugrat soun noum francés d'herbe aux sorcières, couneissèn pas de prouprieta particuliero aleva d'èstre proun astringènto.
Port : Erbo
Taio : 20 à 60 Cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Epilobium
Famiho : Onagraceae
Ordre : Myrtales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 4
Ø (o loungour) enflourejado : 10 à 30 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado :
Vo
Jun à setèmbre
Liò : Ribo d'aigo
- Bos fres
- Isclo
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Circaea lutetiana L., 1753
Afatoulié
Prunus brigantina
Rosaceae
Àutri noum : Afatounié, Afatourié, Afàtou.
Nom en français : Prunier de Briançon.
Descripcioun :L'afatoulié se recounèis l'estiéu à si afàtous (abrignoun, afatoun) verd pièi jaune. Flouris au printèms emé de pichòti flour blanco d'ounte sorton de lònguis estamino. Li fueio, que sèmblon à li de l'ambricoutié vènon bèn à l'après.
Usanço :Se fai de counfituro emé lis afàtous (emé proun de sucre !), e d'òli de marmoto emé lis amandoun (meseioun). Fau aperaqui 10 000 amandoun pèr n'en faire un litre. J.-R. Fortoul, op.cit., ramento que lis afàtous èron descalagna dóu tèms di lòngui vihado. L'òli èi bon pèr la cousino e pèr sougna li macaduro e lou mau d'os. Se metié un tros de pan dins la sartan pèr leva la forto óudour de l'òli : "Lou pan surbiò lou gros dal fouort de l'óli, l'amarun". Lou darrié moulin s'arestè de vira en 1923 à Suzo (CN).
Port : Aubre
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Prunus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Sebisso
- Prado
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Prunus brigantina Vill., 1786